Turkish translation (#146)

* Turkish translation * Turkish translation - Community guidelines added * Turkish translation - Installation guide translated. * Turkish translation - tools translated * Corrected some typos * Update guide-tr.md Co-authored-by: ozg-y <72527194+ozg-y@users.noreply.github.com>
2 years ago · 3d53d7d621
parent 69d567af78
commit 3d53d7d621
1 changed files with 389 additions and 0 deletions
--- a/guide-tr.md
+++ b/guide-tr.md
@ -0,0 +1,389 @@
+# Nasıl Haskell Öğrenirim - Kılavuz
+
+ Başkalarına yardım ederek deneyimlenmiş, Haskell öğrenmek için önerilen yöntemdir. [Haskell Book](http://haskellbook.com) kitabının yazarlarından birine ait önerilerin listesidir. 
+
+## Türkçe Bilmeyenler İçin
+
+- [In English](README.md)
+
+- [Auf Deutsch](guide-de.md)
+
+- [En Español](guide-es.md)
+
+- [En Français](guide-fr.md)
+
+- [In Italiano](guide-it.md)
+
+- [Em Português](guide-pt.md)
+
+- [În Română](guide-ro.md)
+
+- [繁體中文](guide-zh_tw.md)
+
+- [简体中文](guide-zh_CN.md)
+
+- [По-русски](guide-ru.md)
+
+- [Українською](guide-ua.md)
+
+- [Bahasa Indonesia](guide-id.md)
+
+- [Srpski](guide-sr.md)
+
+- [Sa Tagalog](guide-tl.md)
+
+- [한국어](guide-ko.md)
+
+#### _Anlamadığın şeyleri hemen başına dert etme_. Devam et!
+
+## Topluluk
+
+İnternet söyleşi kanalımıza Freenode üzerinden `#haskell-beginners` etiketi ile ulaşabilirsiniz.
+
+İnternet söyleşi kanalımızın ağ istemcisi [için](http://webchat.freenode.net/).
+
+Haskell [e-posta listesi](https://wiki.haskell.org/Mailing_lists).
+
+### Topluluk Kuralları
+
+[Chris Done'ın eğitim hakkındaki gönderisine göz atın](http://chrisdone.com/posts/teaching)
+
+Nazik ve kibar olun. Kabalık ve edepsizlik insanları korkutur ve onları iletişime katkı yapmalarını engeller.
+
+Yapıcı olmayan eleştiriler sadece söyleyene yarar sağlar, dinleyene değil.
+
+Olayları "çok basit" veya "önemsiz" olarak nitelendirmeyin. Bu şekilde insanlar sıkı çalışmaları gerektiğinde kötü hissederler. Yavaş öğrenen kişiler genellikle titizlerdir ve bu övülmesi gereken bir şeydir!
+
+Şaşırmış gibi yapmayın. Birisi size bir şeyi bilmediğini söylediğinde şaşırmış numarası yapmayın. Bu durumda karşınızdaki berbat hisseder ve siz de kendinizi uyanık hissetmekten başka hiçbir şey elde etmezsiniz.
+
+"Aslında..." cümlesini kurmayın. Biri, çoğunluğu doğru olan - fakat tamamı değil  - bir şey söylediğinde, siz de, "Aslında…" diyip küçük bir düzeltme yaparsınız. Bu özellikle yapılan düzeltme ana konuyla alakasız bir şey olduğu zaman irite edici olabilir. Ayrıca bu durum #haskell-beginners kanalının doğruluğa ve kusursuz olmaya önem vermeyen bir kanal olduğu anlamına gelmez. "Aslında ..." diye başlayan cümlelerin çoğu gösterişle alakalıdır, doğruluğa ulaşmakla alakalı değildir.
+
+Üzerinize vazife olmayan konularda akıl vermeyin. Bir problemi çözmeye çalışan kişiler gördüğünüzde hemen araya kendi tavsiyelerinizi sıkıştırmaya çalışmayın. Biri yardım isteyene kadar onları çalışmalarıyla başbaşa bırakın. Birbirinin sözünü kesmeden konuşmak [#haskell-beginners kanalının kuruluş amaçlarından biridir](http://chrisdone.com/posts/teaching). 
+
+Irkçılık, seksistlik, homofobi, transfobi, veya herhangi bir önyargı ya da nefret söylemi hoş karşılanmayacak ve kesinlikle müsamaha gösterilmeyecektir.
+
+---
+
+ İlkeler [Recurse Center](https://www.recurse.com/manual) 'ın yayınladığı kılavuzdan alınmıştır. Recurse Center'a yayınladığı için teşekkürler!
+ 
+ # What are Haskell, GHC, and Cabal?
+ 
+ Haskell raporlarda belirtildiği üzere bir programlama dilidir, son sürümü 2010 yılında çıkmıştır. Rapora 
+ [buradan](http://www.haskell.org/onlinereport/haskell2010/) ulaşabilirsiniz.
+ 
+ ## GHC
+ 
+ [GHC](http://www.haskell.org/ghc/) , Haskell çalışmak için en yaygın yoldur. Derleyicinin yanında, REPL (yorumlayıcı - "interpreter"), paket yöneticisi, ve diğer yararlı şeyleri kapsar.
+ 
+ ## Cabal
+ 
+ [Cabal](https://www.haskell.org/cabal/download.html) proje yönetimini ve
+ bağımlılık çözümünü yapar. Cabal ile projeleri oluşturabilir ve genellikle kendi yalıtılmış ortamına ("sandbox") indirebilirsiniz.
+ 
+ Cabal Ruby'deki Bundler, Python'daki pip, Node'daki NPM ve Maven'e eş değerdir. GHC
+ paketleri yönetir, Cabal hangi sürümlerin kurulacağına karar verir.
+
+# Haskell Kurulum Rehberi
+
+## Haskell'e başlamak için Stack kullanın
+
+GHC indirmek ve projelerinizi oluşturmak için [Stack'ı edinin](http://haskellstack.org) .
+
+Eğer Stack hakkında hiçbir bilginiz yoksa ve genel bir tanıtıma ihtiyacınız varsa, kapsamlı Stack video eğitimine [buradan](https://www.youtube.com/watch?v=sRonIB8ZStw) ulaşabilirsiniz.
+
+## HASKELL PLATFORM İNDİRMEYİN
+
+Haskell.org'da bulunan yönergeyi izlemek yerine Stack edinin.
+
+### Neden Haskell Platform kullanmıyoruz?
+
+https://mail.haskell.org/pipermail/haskell-community/2015-September/000014.html
+
+# Aşağıdaki yönergeler artık kullanılmamaktadır
+
+Aşağıdaki yönergeleri izlemek yerine [Stack](http://haskellstack.org) edinmenizi öneriyoruz, fakat asgari düzeyde kurulum yapmak isteyenler için yönergeler muhafaza edilmektedir.
+
+# GHC & Cabal Kurulumu
+
+## Ubuntu
+
+[Bu arşiv (PPA)](http://launchpad.net/~hvr/+archive/ghc) mükemmel ve tüm Linux makinelerimde bunu kullanıyorum.
+
+Yani:
+
+```bash
+$ sudo apt-get update
+$ sudo apt-get install python-software-properties # v12.04 and below
+$ sudo apt-get install software-properties-common # v12.10 and above
+$ sudo add-apt-repository -y ppa:hvr/ghc
+$ sudo apt-get update
+$ sudo apt-get install cabal-install-1.24 ghc-7.10.3 happy-1.19.5 alex-3.1.4
+```
+
+Ardından aşağıdakini `$PATH` değişkeninize ekleyin (bash\_profile, zshrc, bashrc, etc):
+
+```
+export PATH=~/.cabal/bin:/opt/cabal/1.24/bin:/opt/ghc/7.10.3/bin:/opt/happy/1.19.5/bin:/opt/alex/3.1.4/bin:$PATH
+```
+
+*Opsiyonel:* Path değişkeninize `.cabal-sandbox/bin` de ekleyebilirsiniz. Geliştirdiğiniz
+ koda komut satırından erişebilirsiniz. Bu sadece şu anda çalıştığınız dizin Cabal sandbox ise çalışır.
+
+## Debian
+
+### Ubuntu PPA kullanarak
+
+Eğer stabil sürümü kullanmıyorsanız, Ubuntu'daki adımları olduğu gibi yapabilirsiniz, fakat ekstradan
+bir komut daha çalıştırmanız gerekecek.
+`sudo add-apt-repository -y ppa:hvr/ghc` çalıştırıldıktan hemen sonra aşağıdaki kodu çalıştırın:
+
+```bash
+$ sudo sed -i s/jessie/trusty/g /etc/apt/sources.list.d/hvr-ghc-jessie.list
+```
+
+Diğer Debian sürümleri için, yukarda gördüğünüz komuttaki
+bütün `jessie`'leri kendi sürümünüzün adıyla değiştirin.
+
+Herhangi bir sebepten ötürü, `/etc/apt/sources.list.d/hvr-ghc-jessie.list` dosyası
+yoksa, `/etc/apt/sources.list` dosyası aşağıdaki gibi bir satır içermelidir:
+
+    deb http://ppa.launchpad.net/hvr/ghc/ubuntu jessie main
+
+Bu satırda `jessie` yerine `trusty` yazın.
+
+### Manuel compilation
+
+Mac OS X için yazılmış olan
+[buradaki](http://www.davesquared.net/2014/05/platformless-haskell.html) kılavuzu
+kullanabilirsiniz:
+
+Not:
+
+- GHC'yi yapılandırırken ön eklerinizi (prefix) de düzenleyin.
+- `cabal-install` dosyası yerine, kaynağı indirin ve
+  `bootstrap.sh` komut dizisini çalıştırın.
+
+## Fedora 21
+
+Haskell 7.8.4 sürümünü resmi olmayan repodan kurmak istiyorsanız (Fedora 22+ resmi sürümü
+içerir):
+
+```bash
+$ sudo yum-config-manager --add-repo \
+> https://copr.fedoraproject.org/coprs/petersen/ghc-7.8.4/repo/fedora-21/petersen-ghc-7.8.4-fedora-21.repo
+$ sudo yum install ghc cabal-install
+```
+
+[petersen/ghc-7.8.4 copr page](https://copr.fedoraproject.org/coprs/petersen/ghc-7.8.4/) 'de bahsedildiği gibi 
+bu ghc, Fedora/EPEL ghc ile birlikte kurulamaz.
+
+## Arch Linux
+
+Haskell'i Arch Linux'ün resmi reposundan indirip kurmak için 
+aşağıdaki komutu çalıştırın:
+
+```bash
+$ sudo pacman -S cabal-install ghc happy alex haddock
+```
+
+## Gentoo
+
+Gentoo'da, Haskell Platform'un parçalarını Portage aracılığı ile ayrı ayrı
+kurabilirsiniz. Eğer `ACCEPT_KEYWORDS=arch` kullanırsanız (
+`ACCEPT_KEYWORDS=~arch` yerine) Portage, Haskell'deki eski bazı şeyleri de kuracaktır.
+Bunu göz önünde bulundurarak, sadece ve sadece `ACCEPT_KEYWORDS=arch` kullanacaksanız, aşağıdaki
+ satırları `/etc/portage/package.keywords` dosyasına ekleyin.
+
+    dev-haskell/cabal-install
+    dev-lang/ghc
+
+Bunu tamamladıktan sonra aşağıdaki komutları çalıştırın:
+
+```bash
+$ emerge -jav dev-lang/ghc dev-haskell/cabal-install
+```
+
+Gentoo `cabal-install`'ın "stabil" (diğer bir tabirle: eski) bir sürümünü Portage
+ağacında tutar. Eğer `cabal-install`'ın daha yeni bir sürümü kullanmak istiyorsanız 
+aşağıdaki komutları çalıştırın. Burada "\" işaretlerinin gerekli olduğuna dikkat edin.
+
+```bash
+$ \cabal update                # Ters eğik çizgiler
+$ \cabal install cabal-install #     gereklidir.
+```
+
+Şu anda Cabal'ı Portage kullanarak global şekilde ve  `cabal-install` kullanarak
+ana dizininize kurdunuz. Sonraki adım terminalde `cabal` çalıştırdığınızda 
+shell'in ana dizininizdeki güncel sürümü çalıştırdığından emin olmak
+Bunu da aşağıdaki satırları shell'in konfigürasyon dosyası ekleyerek yapabilirsiniz:
+
+```bash
+PATH=$PATH:$HOME/.cabal/bin
+alias cabal="$HOME/.cabal/bin/cabal"
+```
+
+Shell'in ne olduğunu bilmiyorsanız, büyük bir ihtimalle,shell Bash olarak geçmektedir.
+Eğer Bash kullanıyorsanız, düzenleyeceğiniz dosya `~/.bashrc` olmalı. Eğer Z-shell kullanıyorsanız, 
+dosyanın ismi `~/.zshrc`. Kullandığınız shell'in ne olduğunu öğrenmek için aşağıdaki komutları 
+çalıştırabilirsiniz.
+
+```bash
+echo $SHELL | xargs basename
+```
+
+Örneğin ben zsh kullanıyorum, bu yüzden komutu çalıştırdığımda `zsh` yanıtını aldım.
+
+Bunların hepsini yaptıktan sonra, ek araçlar olarak `alex` ve `happy` kurun. Bunun için:
+    
+```bash
+$ cabal install alex happy
+```
+
+Tebrikler! Şu anda çalışan bir Haskell kurulumuna sahipsin!
+
+## Mac OS X
+
+### 10.9
+
+GHC ve Cabal içeren [GHC for Mac OS X](http://ghcformacosx.github.io/) uygulamasını kurun.
+Uygulamada, `.app` dosyasını bir yere koyduktan sonra GHC ve Cabal'ı 
+path değişkenine nasıl ekleyeceğinizi anlatan yönergeleri de bulabilirsiniz.
+
+### 10.6-10.8
+
+ [Buradaki tar dosyasını](https://www.haskell.org/platform/download/2014.2.0.0/ghc-7.8.3-x86_64-apple-darwin-r3.tar.bz2) indirip kurulumu gerçekleştirin.
+
+## Windows
+
+- [Minimum GHC Installer](https://github.com/fpco/minghc#using-the-installer)
+  `network` kütüphanesini ve diğer kütüphaneleri derleyebilmektedir. Minimal GHC ortamının ("environment") yanında
+  Cabal ve MSYS'yi ( `network` gibi kütüphaneleri indirmenize yarayan derleyici ortamı) de içerir.
+
+ [minghc](https://github.com/fpco/minghc) web sayfasında birkaç detaya rastlayabilirsiniz, fakat normal olanın
+ tüm sistem dizini yerine sadece local AppData dizinine kurmanız olduğunu unutmayın.
+(C:\Users\<kullaniciadi>\AppData\Local\Programs)
+
+## Diğer Linux Kullanıcıları
+
+ Cabal and ghc'nin son sürümlerini aşağıdaki linklerden indirebilirsiniz:
+
+- [GHC](http://www.haskell.org/ghc/).
+
+- [Cabal](https://www.haskell.org/cabal/download.html).
+
+
+## Diğer Unix-benzeri Sistem Kullanıcıları
+
+Paket yükleyicinizden GHC ve Cabal'i indirip kurun, sonra `$PATH` değişkeninize `~/.cabal/bin` dizinini atayın. Son olarak `cabal`'ı güncelleyin ve `alex` ve `happy`'i kurun.
+    
+```bash
+$ cabal update
+$ cabal install cabal-install alex happy
+```
+
+# Nasıl Haskell öğrenmeliyim?
+
+Ana tavsiyemiz, cis194 kursunun Bahar'13 versiyonundaki ve İşlevsel Programlama kursundaki dersleri okumanız ve tüm alıştırma/ödevleri tamamlamanızdır. İkisini de aşağıda bulabilirsiniz. Bunlar dışındaki her şey opsiyoneldir ve size nereye bakmanız gerektiğiyle ilgili fikir vermek için bahsedilmiştir.
+
+## "Haskell Programming from First Principles" - Kitap.
+
+[@dmvianna](https://github.com/dmvianna) size tavsiye edilen kaynaklardan sadece _ücretsiz_ olanlarının aşağıda olduğunu hatırlatmamı istedi. Eğer bir kitap incelemek istiyorsanız, kendimize ait [Haskell Book!](http://haskellbook.com) kitabını içtenlikle öneririz. Herhangi bir sebepten ötürü kitabın ücretini karşılayamıyorsanız, lütfen [destek sayfamızdaki](http://haskellbook.com/support.html) iletişim bilgilerini kullanarak bize mail atın.
+
+### "Haskell Book" Kitabı burada önerilen birincil kaynakların hepsini içerir.
+
+## Yorgey'in cis194 kursu 
+
+> _Bununla başlayın;_ Eğer "Haskell Book" kitabını almayı düşünmüyorsanız bu kurs Haskell'e giriş için en iyi _ücretsiz_  kaynak.
+
+Çevrimiçi [erişim](http://www.seas.upenn.edu/~cis194/spring13/lectures.html).
+
+[Brent Yorgey](https://byorgey.wordpress.com)'in kursu şu ana kadar bulabildiğim 
+en iyi kurs. Bu kurs sadece Haskell yazmayı öğretmekle kalmayıp üstüne "Parser Combinator"ler
+hakkında bilgi sahibi olmanızı sağladığından dolayı çok değerli bir kaynak.
+Eğer bilgisayar programcısı değilseniz veya yeterince deneyminiz yoksa cis194 
+kursuyla başlamanızı tavsiye etmiyoruz. Bu durumda 
+[Simon Thompson'ın kitabıyla](http://www.haskellcraft.com/craft3e/Home.html) başlayıp
+daha sonra cis194 kursuna geçin.
+
+---
+
+## İşlevsel Programlama Kursu
+
+> Bu kursu Yorgey'in cis194 kursunu tamamladıktan sonra öneriyoruz.
+
+Kursa github üzerinden erişmek için [tıklayınız](https://github.com/bitemyapp/fp-course).
+
+Bu kurs cis194 kursunda bahsedilen kavramları uygulayarak size deneyim katacak
+ve Haskell'deki Functor/Applicative/Monad/vb. kavramlarını rahatça kullanmanıza 
+_kritik_ düzeyde katkı sağlayacak bir kurs. cis194 ve ardından İşlevsel Programlama
+kursunu tamamlamak benim tavsiyelerimin özünü oluşturuyor ve biz herkese Haskell'i
+bu şekilde öğretiyoruz.
+
+---
+
+## Tamamlayıcı Kurs - cis194 ve İşlevsel Programlama kursundan sonra 
+
+> Orta seviye konularda daha fazla materyal içerir
+
+cs240h kursuna çevrimiçi olarak aşağıdaki linklerden erişebilirsiniz:
+
+- [Spring 14](http://www.scs.stanford.edu/14sp-cs240h/)
+- [Winter 16](http://www.scs.stanford.edu/16wi-cs240h/)
+
+Bu kurs [Bryan O'Sullivan](https://github.com/bos) 'ın Standford'da verdiği
+derslerin online derlenmiş hali. Eğer kendisinin kim olduğunu bilmiyorsanız, 
+herhangi bir Haskell uygulamasının kütüphanelerine göz atın. En az yarısında
+ismine rastlayacaksınızdır. Eğer Yorgey'in kursunu tamamladıysanız
+phantom types, bilgi akışı kontrolü, dil eklentileri, concurrency,
+pipes, ve lenses hakkındaki modüller ilginizi çekebilir.
+
+---
+
+# Haskell'deki Belirli Konular için Kaynaklar
+
+Bu kaynaklar cis194 and IP kurslarının aksine test edilmemiştir, yine de [konu listesi](specific_topics.md)'den nereden başlamanız gerektiğine dair bilgi alabilirsiniz. Belgede orta/ileri düzeydeki konseptleri ve "işleme" ve "metin editörleri" gibi konuları bulabilirsiniz.
+
+# Araçlar 
+
+## Eğer acemiyseniz ghc-mod indirmeyin ve kullanmaya çalışmayın
+
+Biraz kırılgan ve daha yavaştır, çaba sarfetmeye değmez.
+
+## Text Editors
+
+- Emacs
+  - [haskell-mode yükleyin](https://github.com/bitemyapp/dotfiles/blob/master/.emacs#L31)
+  - [flycheck yükleyin](https://github.com/bitemyapp/dotfiles/blob/master/.emacs#L29)
+  - Haskell'i etkinleştirin ve ayarlayın, diğer şeyleri önemsemiyorsanız `(require 'haskell)` modülünü gerektirir.
+  - [flycheck'i etkinleştirin](https://github.com/bitemyapp/dotfiles/blob/master/.emacs#L97)
+  - Stack'in `/usr/bin` dizinine kısayol bağlantısını yapın veya flycheck'in onu görebildiğinden emin olun.
+  - [dunzo.](https://twitter.com/bitemyapp/status/693621160571985920)
+
+- Vim
+  - Biz [Stephen Diehl'in vim yönergesini](http://www.stephendiehl.com/posts/vim_2016.html) öneriyoruz fakat şimdilik ghc-mod'u aşağıdaki satırlarla değiştirin.
+  - Vim'de type hatalarını eksiksiz biçimde almak için (ghc-mod yerine)
+```
+autocmd FileType haskell setlocal makeprg=stack\ build
+autocmd FileType haskell setlocal errorformat=%f:%l:%v:%m
+```
+
+- [Sublime Text](https://github.com/SublimeHaskell/SublimeHaskell)
+
+- [Atom](https://atom.io/packages/ide-haskell)
+
+- [IntelliJ](https://github.com/carymrobbins/intellij-haskforce)
+
+- Notepad++, Haskell destekler.
+
+- gedit, Haskell destekler.
+
+## Other
+
+- Haskell For Mac
+
+## Diyaloglar
+
+> [Burada](dialogues.md) muhafaza edilmektedir.
+
+Bu diyaloglar aslında çok önemli ve öğreticidir. Birçok konuda derin sohbetler
+için buraya bakabilirsiniz.